Sinds mijn echtgenoot Paul van september 2001 tot september 2002 als technisch adviseur in het SFH woonde en ik in die tijd het secretariaat overnam van de Stichting Saint Francis’ Hospital-Medical Support Group, gaan we regelmatig naar Katete terug voor een werkbezoek van 4-11 weken. Net als elk jaar voelden we ons in 2013 meer dan welkom en waren we voor 6 weken weer heel erg “thuis”!
Na het vertrek van het Engelse echtpaar Parkinson eind 2011 is het management volledig in Zambiaanse handen. Tijdens twee werkbezoeken in 2012 hielp ik de hospital administrator nog met het (her)schrijven van rapportages over de toekomstige en lopende projecten voor de Stichting en bijoorbeeld de Wilde Ganzen. In 2013 merkte ik dat dit goed opgepakt is en dat men beseft dat Nederlanders regelmatig foto’s en financiële verantwoordingen verwachten.
Ons laatste verblijf stond in het teken van de verbetering van het laboratorium, waarvoor dankzij de opbrengst van het Zomerconcert 2012 met premie van Wilde Ganzen een geavanceerde microscoop en een flow kast aangekocht konden worden. De installatie van dit apparaat had heel wat voeten in de aarde. In een zeewaardige kist was hij per container naar Lusaka vervoerd, met de vrachtauto van het ziekenhuis werd hij verder getransporteerd. De kast zelf is 81 cm breed, de toegangsdeur naar het lab slechts 70 cm breed, zodat de sponningen uitgehakt moesten worden… In het SFH aangekomen kostte het veel mankracht om het apparaat binnen te krijgen, maar na 5 uur zweten stond hij op zijn plaats. Nadat technici van de werkplaats een afzuigbuis hadden gemaakt, kregen de werknemers van het lab een veilige werkomgeving om de tbc- monsters te beoordelen.
(N.B. navigeer met uw muis naar de foto om het onderschrift te lezen)
Flow cabinet staat op zijn plaats
Tijdens dit verblijf verzorgde ik o.a. de rapportage van het bedsponsorplan: particulieren, maatschappen of een kerkgenootschap kunnen een bed “adopteren” en ontvangen in ruil daarvoor elk kwartaal een rapportage. Zo weten zij welke patiënten er met welke diagnose en behandeling in hun bed verpleegd werden. In tegenstelling tot voorgaande jaren was de bedbezetting op de kinderafdeling niet hoog: het SFH heeft sinds 2011 geen eigen kinderarts meer. De afdelingen chirurgie daarentegen liggen veel te vol. Sinds enkele jaren komt een orthopaed uit Lusaka de meest gecompliceerde botbreuken opereren. Bovendien komt er 3 x per jaar een gynaecoloog op bezoek om vrouwen te opereren die na een moeizame bevalling constant urine verliezen. Sinds 2 jaar wonen er ook nog eens 2 blanke chirurgen. Zambiaanse patienten komt echt van heinde en ver omdat de zorg in het SFH zo goed is en gratis gegeven wordt. Op dit moment betaalt de MSG de renovatie van een al lange tijd leegstaand paviljoen. Als dit eind 2014 klaar is kunnen daar 60 gynaecologische patiënten en patiënten van de oogarts verpleegd worden. Hierdoor zullen de zogenaamde “floor beds” op chirurgie niet meer nodig zijn.
Ik ging enkele dagen mee met het Solar Cooking Team. Zij demonstreren bij gezondsheidsposten in de omgeving het solar cooking concept: Hiervoor zijn een kartonnen box met aluminiumfolie bedekt, een hooimand én een houtbesparende kachel nodig. Vooral de zgn. rocketstove werd erg bewonderd. Het is mogelijk deze ter plekke te maken: het staal is in Lusaka verkrijgbaar, de lokale lasser kreeg al instructies.
In de droge tijd is de watervoorziening naar de huizen op het terrein ronduit slecht. Iedereen heeft altijd een volle emmer met water klaarstaan om in ieder geval niet in het holst van de nacht naar de buitenkraan te lopen.
Dankzij Simavi werden de leidingen naar het ziekenhuis zelf van 2005-2009 vernieuwd. Maar de oude leidingen naar de woonhuizen zijn al van eind jaren 50, veelal dichtgeslibt of juist doorgeroest. In 2012 was al berekend dat de 9 pompen de watertoren nooit gevuld kunnen houden omdat zij echt het 40 % waterverlies niet bij kunnen houden. Oude gegevens waren niet meer voorradig, Paul is dus 2 weken met een meetlint op pad geweest om een planmatige offerte te kunnen maken zodat er ook uit de kranen van de studentenverblijven en de woonhuizen op het ziekenhuisterrein in de toekomst water komt in het droge seizoen. Borders Hospital kent een samenwerkingsverband met het SFH, artsen uit dit Schotse Hospital hopen geld voor dit grote project te vinden.
Ik was 2 dagen op de afdeling physiotherapie aanwezig toen daar orthopaedische instrumentmakers uit Lusaka protheses kwamen aanmeten. Door suikerziekte, brandwonden of een slangenbeet moeten de chirurgen helaas vaak één of soms zelfs twee benen amputeren. Het was ronduit ontroerend patiënten glunderend te zien staan. De revalidatie wordt volledig in het SFH gegeven, de kosten van de protheses worden door een Engelse Stichting betaald.
Arlet C. Splint-Keilman, secretaris MSG